1․ Կարդա, ծանոթացրիր գրողներին և նրանց ստեղծագործություններին:
Ռուբեն Սևակ <<Սիրոյ շողքերը>>
Երգը յուշքին
Սըրտիս խորէն
Կուլայ ուժգին
Վհատօրէն։
Ու տրտմագին
Սէրըս նո՜րէն
Կը ծնի ցաւին
Խարոյկներէն։
Ու կուզեմ լա՜լ
Մոխիրներուն
Վրայ Սիրոյս,
Որպէսզի ա՜լ
Շողքերն հետին
Չկայծկըլտին
7. Կարդա բանաստեղծությունը և գրավոր պատասխանիր տրված հարցերին:
Ամպրոպից հետո
Երկինքն ավելի կապույտ է լինում,
Խոտերն ավելի կանաչ են լինում
Ամպրոպից հետո։
Ամպրոպից հետո
Ճերմակ շուշանը ավելի ճերմակ,
Կակաչն ավելի կարմիր է լինում
Եվ մեղրածաղիկն՝ ավելի դեղին։
Ամպրոպից հետո
Սարերն ավելի բարձր են երևում,
Խոր են երևում ձորերն ավելի,
Եվ տափաստաններն՝ ավելի արձակ։
Ծառերն ավելի խոնարհ են լինում
Ամպրոպից հետո,
Եվ հավքերը մեր գլխավերևում
Իրար կանչում են ավելի սրտով.
Ամպրոպից հետո
Բարի է լինում արևն ավելի,
Եվ մենք ավելի սիրով ենք իրար
Բարի լույս ասում։
Ամպրոպից հետո աշխարհը և դու
Հասկանալի եք լինում ավելի…
Հարցեր և առաջադրանքներ՝
1. Գրավոր պատմի՛ր բանաստեղծությունը:
Բանաստեղծությունում պատմում է , որ երբ ինչոր մի դժվարություն է լինում ամպայման դա հաղթահարելի է և մեր ուժերի սահմանում է լինում։
2. Բանաստեղծության միջից դուրս գրիր հերոսներին իրենց բնութագրող բառերի հետ. օրինակ՝ կապույտ երկինք…
Ճերմակ շուշան ավելի ճերմակ
Կակաչն ավելի կարմիր է լինում
Սարերն ավելի բարձր են երևում
Խոտերն ավելի կանաչ են լինում
3. Ո՞ր բառերն ու բառակապակցություններն են կրկնվում: Դրանք ի՞նչ են տալիս բանաստեղծությանը:
Ամպրոպից հետո, լինել, ավելի
4. Ո՞ր տողերում է խտացված հեղինակի հիմնական ասելիքը՝ ստեղծագործության հիմնական գաղափարը:
Ամպրոպից հետո աշխարհը և դու
Հասկանալի եք լինում ավելի…
5. Ո՞րն է այս բանաստեղծության փոխաբերական իմաստը:
Տխրությունից հետո երբ ամեն ինչ անցնում է ավելի ուրախ է լինում։
Ժայռից մասուր է կաթում
Կարմիր սարսուռ է կաթում,
Ձորում մշուշ է:
Առուն մասուր է տանում,
Կարմիր սարսուռ է տանում,
Ի~նչ էլ աշխույժ է:
Առուն բարի է այնպես,
Հասկանալի է այնպես,
Այնպես անուշ է:
Նա երկնչում է քարից,
Բայց երբ թռչում է քարից,
Ահռելի ուժ է:
Առուն ինչպես կլռի,
Սերս եկել է ջրի,
Ձեռքինը կուժ է:
Առուն մասուր է տանում,
Կարմիր սարսուռ է տանում,
Աշուն է, ուշ է:
Հարցեր և առաջադրանքներ՝
Առու։
Ժայռի վրա մասուր է աճում և ցած է ընկնում:
Առուն մասուր է տանում
Կարմիր սարսուռ է տանում։
Առուն ինչպես կլռի,
Սերս եկել է ջրի։
Առուն բարի է այնպես։
Բայց երբ թռչում է քարից։
Կարդա բանաստեղծությունը և գրավոր պատասխանիր տրված հարցերին:
Մայրամուտ
Սարն առել վրան ծիրանի մի քող,
Ննջում է կարծես ծաղկե անկողնում,
Անտառն արևի բեկբեկուն մի շող
Ծոցի մեջ պահել ու բաց չի թողնում:
Ժայռի ստվերը գետափին չոքել,
Վիզը երկարել ու ջուր է խմում,
Հովն ամպի թևից մի փետուր պոկել,
Ինքն էլ չգիտի,թե ուր է տանում:
Քարափի վրա շողում է անվերջ
Ոսկե բոցի պես թևը ծիծառի…
Կանգ առ, հողագունդ, քո պտույտի մեջ
Թող մայրամուտը մի քիչ երկարի:
Հարցեր և առաջադրանքներ՝
Վիզը երկարել ու ջուր է խմում,
Հովն ամպի թևից մի փետուր պոկել,
Կանգ առ, հողագունդ, քո պտույտի մեջ
Թող մայրամուտը մի քիչ երկարի:
3. 7-ից 10 նախադասությամբ գրիր շարադրություն սահյանական «Սա իմ հրաշք աշխարհն է, ուր…», «Զնգացող լռություն», «Լռության համերգ», «Համբերության հանդես» վերնագրերից որևէ մեկով:
«Սա իմ հրաշք աշխարհն է, ուր…»
Սա իմ հրաշք աշխարհն է, ուր բոլորը իրենց հանգիստ են զգում և իրենց կյանքն են վայելում։ Մենք բոլորս վաղ, թե ուշ մեծանում ենք, բայց այն օրերը, որոնք եղել են մեր վաղ տարիներում, մնում են մեր հուշերում։ Կան մարդիկ որոնք չեն մտածում իր կյանքի մասին և անում են այնպիսի քայլեր, որոնք իրենց կյանքին ավարտ են հասցնում։ Իմ հրաշք աշխարհում մարդիք իրենց կյանքը գնահատում են և վայելում են իրենց կյանքի ամեն մի ակնթարթը։
2. Համո Սահյանի՝ հատկապես ո՞ր մի բանաստեղծությունը հավանեցիր, ինչո՞ւ: Փորձիր վերլուծել:
Երեխայի պես
Հացից խռոված երեխայի պես,
Ինչ անեմ-չանեմ, հացին եմ նայում:
Քունս թռցրել, բայց արի ու տես,
Բարձից փախչելով, բարձին եմ նայում:
Ամենքի համար ամեն ինչ արել,
Նստել արածիս վարձին եմ նայում.
Գժված գլուխս ափիս մեջ առել,
Անցած օրերիս դարձին եմ նայում:
Վերլուծում
Այս բանաստեղծությունում Համո Սահյանը գրում է իր կյանքի մասին , որն իր բանաստեղծությունները միայն իր մասին են հիշեցնում և , որ եթե իր բանաստեղծությունները անհետանան ինքն իր տեղը չի գտնի և օտար իրեն կզգա։
Ծանոթացիր Համո Սահյանի բանաստեղծություններին: Ընտրիր մեկը և բարձրաձայն կարդա դասարանում:
Ջրի պես
Կռիվ տայի անդադար
Ու փրփրեի ջրի պես:
Թափառեի քարե-քար,
Քար փշրեի ջրի պես:
Լվանայի քեզ, աշխարհ,
Ու մաքրեի ջրի պես:
Քչքչայի սարն ի վար,
Մարգ ջրեի ջրի պես:
Միայն ջրելու համար
Վիզ ծռեի ջրի պես:
Շողեր, շողեր հագնեի,
Ցող ցրեի ջրի պես:
Թող գեթ մի օր ապրեի,
Բայց ապրեի ջրի պես:
4-6 նախադասությամբ արձակ ձևակերպիր«Տաղ անձնականի» բովանդակությունը:
Բանաստեղծությունը կոչվում է տաղ անձնական այն իմաստով , որ
Այս երգում Չարենցը երգում է այն , որ զղչում է նրա համար , որ նույնիսկ ցտեսություն չասեց Կարինե Քոթանջյանին և ով նրան տեսնի թող ասի , որ Չարենցն նրան ասաց մնաս բարով։
Կարապետ Նշանյան 